Otomatik Katılım BES – Bireysel Emeklilik Sistemi

Tanım

Otomatik Katılım Bireysel Emeklilik Sistemi (OKS), 01.01.2017 tarihinde yapılan yasal düzenlemeler uyarınca işverenlerin çalışanlarını dahil etmek zorunda olduğu tasarruf ve yatırım sistemidir. Bu çerçevede işverenler çalışanlarının prime esas kazançlarının %3’ünü net ücretlerinden kesinti yaparak sisteme aktarırlar. Sisteme otomatik olarak dahil edilen çalışanlar sistemde kalmaları halinde, sosyal güvenlik sisteminin sağladığı emeklilik gelirine ek bir gelire kavuşurlar.

Hangi İşverenler Sorumlu ?

Çalışan sayısı 5 ve üzerinde olan işverenler takip eden yılın başında OKS’ye dahil olmak zorundadır. Çalışan sayısının tespitinde SGK’ya verilmiş olan aylık prim hizmet belgesinde beyan edilen “çalıştırılacak sigortalı sayısı” esas alınır. Yıl içerisinde bir defa 5 ve üzerinde “çalıştırılacak sigortalı” beyan edilmesi OKS’ye dahil olmak için gerekli zorunluluğu sağlar.

• Toplam çalışan sayısının tespitinde çalışanın 4/a veya 4/c kapsamında olmaması, ya da 45 yaşını doldurmuş olması ayrımı yapılmaz.
• Birden fazla işyeri olan işverenler için bütün işyerlerindeki çalışanların toplamı dikkate alınır.
• Alt işveren ilişkisi olan işyerlerinde bordroyu düzenleyen işveren esas alınarak çalışan sayısı tespit edilir. Bordro işlemleri taşeron tarafından yapılıyorsa taşeron firmasının çalışan sayısı, asıl işveren tarafından yapılıyorsa asıl işveren firmasının çalışan sayısı hesaplamada esas alınır, dahil edilir.
• Daha önce sisteme dahil olan/olması gereken işverenler gereklilikleri sağlamıyor olsa bile (5’ten az çalışan sayısı) sistemden çıkamaz, çalışanlarını sisteme dahil etmek zorundadır.

Hangi Çalışanlar Sisteme Dahil Edilir ?

45 yaşını doldurmamış çalışanlar OKS’ye dahil edilmelidir.

• 45 yaşın tespitinde sisteme dahil olunan yılın ilk günü esas alınır.

Örneğin, Yücebaş A.Ş 01.01.2022 tarihinde OKS’ye dahil olmuştur. Firmada çalışan Bay A 01.02.1977 doğumludur. Sisteme dahil olunan yılın ilk günü esas alınırsa 45 yaşını doldurmadığı için sisteme dahil edilmelidir. Yaş hesabı yıl içerisinde işe giren çalışanlar için de takvim yılının ilk günü esas alınarak yapılır.

• Türk vatandaşı olmayan çalışanlar OKS’ye dahil edilmez. Ancak Türk vatandaşı olmayıp mavi kartı olan çalışanlar sisteme dahil edilir.

Sistemden Ayrılma – Cayma Hakkı

Sistemden ayrılma ya da cayma hakkı yalnızca çalışanın talebiyle gerçekleşebilir. OKS’ye dahil edildikten sonra emeklilik şirketi tarafından çalışana mail gönderilir. Çalışan, mail tarihini takip eden 2 aylık süre içinde herhangi bir maddi kayba veya kesintiye uğramadan sisteme yatırılan tutarı alarak cayma hakkını kullanabilir. Cayma hakkını kullanmayan çalışanın emeklilik fonuna aylık katkı payı tutarının %25’lik oranında devlet katkısına ek olarak bir defaya özel olmak üzere 1.000 TL’lik (2022) bir ek katkı daha verilir. Çalışanın cayma hakkını kullanmaması durumunda yine istediği tarihte sistemden ayrılma hakkı bulunmaktadır. Ayrılma durumunda durumda devlet tarafından verilen katkıların çalışana iadesi şartlara bağlanmıştır.

Cezai Hükümler

Yükümlülüklerini yerine getirmeyen işverenler için, sisteme dahil edilmeyen her bir çalışan için dahil edilmeyen her ay başına 100 TL (2022) idari para cezası uygulanır.

Diğer Bilgiler

• İşverenlerin sisteme yatırmakla yükümlü olduğu tutar katkı payı olarak adlandırılır. Katkı payı tutarı, çalışanların prime esas kazançlarının en az %3’üdür. Çalışana ikramiye, bonus, maaş farkı gibi ödemeler yapılırsa, bunlar için de katkı payı ödenir.
• Çalışanların ücretinden kesilen katkı payları en geç, ücret ödeme gününü takip eden iş gününde emeklilik şirketinin hesabına aktarılmalıdır.
• Otomatik olarak sisteme dahil edilmemesi gerekirken sisteme dahil edilmiş olan çalışanların sertifikaları sonlandırılacaktır. Bu hususta çalışanın sertifikasının bulunduğu emeklilik şirketine bildirim yapma ve çalışanın sisteme dahil edilmemesi gerektiğini ispat etme yükümlülüğü işverene ait olacaktır.
• Emeklilik şirketi belirleme hakkı sadece işverene aittir. Çalışanlar emeklilik şirketini belirleyemez veya başka bir şirkete aktaramaz.
• Başka bir işverene bağlı olarak çalışmış OKS kapsamındaki çalışan, söz konusu işinden ayrılıp başka bir işveren tarafından istihdam edilirse, yeni işveren çalışanı sisteme emeklilik planına aktarım yoluyla dahil etmelidir.
• Çalışanlar katkı payı ödemelerine ara vermeyi talep edebilir, ancak başlangıç dönemi (cayma hakkı süresi) içinde ara verme talebinde bulunamaz.
• Cayma ve sistemden ayrılma haklarını kullanarak sistemden ayrılan çalışanların tekrar sisteme dahil olma talebi iletmesi durumunda; talebi ilettiği tarihte ilgili takvim yılının ilk günü itibarıyla kırk beş yaşını doldurmamış ise en geç talebin iletildiği tarihi takip eden ikinci ücret ödemesinden kesinti yapılıp katkı payı tutarını şirkete aktarılarak sisteme dahil edilir.
• Çalışanlar, kanunda belirtilen aylık kesinti oranını (%3) işverene bildirerek artırabilir veya varsa artırmış olduğu oranı yine kanuna belirtilen aylık kesinti oranından az olmamak kaydıyla düşürebilir.

Sisteme Nasıl Dahil Olunur ?

Kapsama giren işverenler aşağıdaki adımları izleyerek sisteme dahil olabilir.

• Öncelikle emeklilik şirketinizi seçmelisiniz. Bu seçimi yaparken, emeklilik şirketinin hizmet sunum kalitesi, teknolojik imkanları, sağladığı fonların geçmiş performansı gibi birçok unsurun yanı sıra, çalışanlarınızın faizli veya faizsiz fon tercihleri önemli olduğundan, emeklilik şirketlerinin fonlarının yapısı hakkında da bilgi sahibi olmanız önerilir. Hali hazırda çalıştığınız banka, sigorta şirketi OKS hizmeti sağlıyorsa onlarla çalışmanız süreci sizin için kolaylaştıracaktır. Şirketlerin listesine ulaşmak için tıklayın.
• Emeklilik şirketini belirledikten sonra belirlediğiniz emeklilik şirketiyle sözleşme imzalamanız gerekmektedir. Bunun için şirket yetkilileriyle temasa geçmelisiniz. Başvurular genellikle internet üzerinden yapılmaktadır.
• Emeklilik şirketi bu ve bundan sonraki süreçte sizi yönlendirecektir.

Önemli Not: İşveren, katkı payı ödemesini en geç ücret ödeme gününü takip eden iş günü yatırmak zorundadır. Bu yüzden maaş ödemesi yapılmadan önce çalışılacak emeklilik şirketi ile sözleşmenin imzalanması, çalışanların sisteme kaydedilmiş olması gerekmektedir.

Makale hazırlanırken kanun, yönetmelik, yasal mevzuat ve Emeklilik Gözetim Merkezi kılavuzları esas alınmıştır.

İşveren bilgilendirme rehberine ulaşmak için tıklayın.

Çalışan bilgilendirme rehberine ulaşmak için tıklayın.

Sorumluluk reddi beyanı: İşbu yucebasmusavirlik.com sitesinde yer alan tüm bilgiler, veriler ve içerikler yalnızca bilgilendirme amacıyla paylaşılmaktadır. yucebasmusavirlik.com sitesinde yer alan bilgilere dayanarak gerçekleştirebileceğiniz eylemlerden ve bunların sonuçlarından Yücebaş Mali Müşavirlik’i sorumlu tutmamayı kabul etmiş sayılırsınız. Buna ilaveten Yücebaş Mali Müşavirlik, yucebasmusavirlik.com sitesinde yer alan herhangi bir bilgi veya içeriğin doğruluğunu, zararlı bileşen içermediğini garanti etmez. Bu bilgi ve içerikler üzerinde önceden bildirimde bulunmaksızın değişiklik yapabilir, güncelleme taahhüdü vermez.